Αθηρωματική νόσος | Ειδικός Καρδιολόγος Καραμάνου Αλεξάνδρα MD PHD

Η αρτηριοσκλήρυνση, παρά την κοινή πεποίθηση ότι είναι νόσος των ηλικιωμένων, ξεκινάει από την παιδική και εφηβική ηλικία, και αυτός είναι και ο λόγος που είναι όλο και περισσότεροι οι νέοι (κυρίως άνδρες) που αντιμετωπίζουν καρδιαγγειακά προβλήματα

1)Υπερχοληστερολαιμια: Είναι ο κυριότερη αιτία της αθηρωματική διεργασίας και λειτουργεί ως εξής: Η χοληστερόλη συσσωρεύεται στα τοιχώματα των αγγείων σχηματίζοντας πλάκες που στενεύουν τον αυλό των αγγείων και επιβραδύνουν την αιματική ροή. Όταν η πλάκα αυξηθεί αρκετά μπορεί να διαρραγεί και ο θρόμβος ή οι θρόμβοι που θα προκύψουν να αποφράξουν τελείως το αγγείο και να διακοπεί η ροή του αίματος.

2)Κάπνισμα. Το κάπνισμα ασκεί τοξική επίδραση στο ενδοθηλιο των αγγείων, μειώνει την HDL (γνωστή και ως καλή χοληστερίνη), που δρα προστατευτικά στο ενδοθηλιο και τέλος προκαλεί μικροτραυματισμούς, διάβρωση και κατ’επέκταση φλεγμονή του ενδοθηλίου.

3)Αρτηριακή υπέρταση

4)Σακχαρώδης διαβήτης

5)Παχυσαρκία

6)Ψυχοκινητικοί παράγοντες (stress)

7)Φύλο &ηλικία 

8)Στους παραπάνω γνωστούς παράγοντες προστίθενται και νεώτεροι παράγοντες που έχουν προκαλέσει ενδιαφέρον, όπως το μεταβολικό σύνδρομο και οι φλεγμονώδεις δείκτες, π.χ. η ομοκυστεϊναιμία, η αύξηση της αντιδρώσας πρωτεΐνης, CRP. Επιπλέον πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι υπάρχουν γονίδιά που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη της αρτηριακής αθηροσκλήρυνσης. Επίσης οι ομάδες αίματος, σύμφωνα με το σύστημα των ομάδων Α,Β, Ο δείχνει να σχετίζονται με την εμφάνιση οξέος στεφανιαίου συνδρόμου, με την παρατήρηση όμως ότι η ομάδα 0 να μην συνδυάζεται συχνά με ευάλωτες πλάκες.

Ανάλογα με το όργανο που αιματώνεται από την προσβεβλημένη αρτηρία έχουμε και τις αντίστοιχες εκδηλώσεις. 

-Καρδιά:Πιο συχνά η αρτηριοσκλήρυνση εντοπίζεται στις στεφανιαίες αρτηρίες, με αποτέλεσμα την εμφάνιση στηθάγχης δηλαδή ενός συσφικτικου άλγους στο θώρακα που εμφανίζεται μετά από άσκηση.Άλλες πάλι φορές μπορεί να έχουμε την εκδήλωση ασταθούς στηθάγχης ή και οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου σε περίπτωση αιφνίδιας ρήξης της αθηρωματική πλάκας με αποτέλεσμα την θρόμβωση του αγγείου και κατ’επεκταση την νέκρωση του μυοκαρδίου.

-Καρωτίδες. Αν η αθηρωματική πλάκα αναπτυχθεί στις καρωτίδες, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

-Κάτω άκρα. Αν προσβληθούν οι αρτηρίες που μεταφέρουν αίμα στα κάτω άκρα, έχουμε την εμφάνιση «διαλείπουσας χωλότητας», δηλαδή μια κράμπα στις γάμπες που έρχεται με το βάδισμα και παρέρχεται με τη διακοπή του βαδίσματος.

-Αορτή. Η αθηρωμάτωση της αορτής έχει ως αποτέλεσμα η τελευταία να χάνει την ελαστικότητα της με αποτέλεσμα να διατείνεται και να έχουμε τα γνωστά αορτικά ανευρύσματα με επιπλοκές τον διαχωρισμό ή την ρήξη της αορτής.

-Νεφρά. Όταν η αθηρωμάτωση εμφανίζεται στις νεφρικές αρτηρίες προκαλείται νεφραγγειακή υπέρταση και νεφρική ανεπάρκεια.

Η πρόληψη της αθηρωμάτωσης έγκειται κατά κύριο λόγο στην εξάλειψη των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου, δηλαδή αυτών που έχουν να κάνουν με τη διατροφή και τον τρόπο ζωής μας και όχι με τους γενετικούς-φυλετικούς παράγοντες. Οι κυριότερες προληπτικές συστάσεις είναι οι ακόλουθες:

1)Διατροφή: Μείωση και αντικατάσταση των κορεσμένων λιπαρών από μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, ανάμεσα τους ω-3.Μειωμένη κατανάλωση κατεργασμένων κρεάτων και τακτική κατανάλωση ψαριών (2 φορές την εβδομάδα).Κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και αύξηση των φυτικών ινών.Περιορισμός λιπών και ελαίων, μείωση σακχάρου και νατρίου στις προσλαμβανόμενης τροφές και κατανάλωση προϊόντων με φυτικές στερόλες. Περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ.

2)Τακτική άσκηση.Εκτός ότι μειώνει το βάρος και τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα, αυξάνει τα επίπεδα της καλής χοληστερόλης HDL. Για άτομα με υψηλή χοληστερόλη ωφέλιμη θεωρείται η αεροβική άσκηση (βάδισμα, κολύμπι, ποδήλατο) κι όχι η αναερόβια (τρέξιμο, βάρη) γιατί οι μύες χρησιμοποιούν το οξυγόνο γρηγορότερα από ότι μπορεί να το προμηθεύσει το αίμα.